Bir Havacının Notları: Eylül 2013

29 Eylül 2013 Pazar

47886-090 - DC-10-30

47886-090 - DC-10-30 - Motorlar: 3 CF6-50C

24.02.1973: Long Beach'te monte edildi

08.06.1973: Air Zaire'ye (Mont Ngaliema), 9Q-CLI

11.1975: Air Zaire renkleriyle Air Tchad'a kiralandı

02.1976: Air Zaire'ye iade edildi

18.10.1977: Air Zaire renkleriyle SABENA'ya kiralandı

01.12.1977: Air Zaire'ye iade edildi

01.1978: SABENA'ya kiralandı

04.1979: Air Zaire'ye iade edildi

02.1995: WFU ve Tel Aviv'de depolandı

04.2002: Tel Aviv'de parçalandı

46617-089 DC-10-10

46617-089 - DC-10-10, daha sonra -10F(AF), daha sonra MD-10 Motorlar: 3 CF6-6D

20.02.1973: Long Beach'te monte edildi

06.04.1973: United Airlines'a, N1818U

02.07.1998: FedEx'e için DC-10-10F(AF)'ye dönüştürüldü, N384FE olarak yeniden tescil edildi.

03.08.2003: Victorville - Güney Kaliforniya'da MD-10-10F e dönüştürüldü

06.08.2016: Victorville - Güney Kaliforniya Lojistik (Uluslararası) (George AFB) (VCV) Kaliforniya, ABD'de depolandı

47862-88 - DC-10-30 - Motorlar: 3 CF6-50C2

14.02.1973: Long Beach; Montajı tamamlandı.

21.03.1973: Alitalia Havayolu için, I-DYNE adıyla tescil edildi.

15.01.1986: Eastern Airlines Havayolu envanterine geçerek, N390EA adıyla yeniden tescil edildi.

Haziran 1990: Continental Airlines Havayolu envanterine geçerek, N12064 adıyla yeniden tescil edildi.

Şubat 2002: Hurda olarak Greenwood'da parçalandı.

46925-087 - DC-10-30

46925-087 - DC-10-30 - Motorlar: 3 CF6-50C

08.02.1973: Long Beach; Montajı tamamlandı

20.03.1973: Iberia Havayolu envanterine geçerek, EC-CBN adıyla tescil edildi.

17.12.1973: Boston havaalanına kötü bir havada(yağmur, sis, 1.2km görüş) pist 33L yaklaştı.Pist başına 500 metre kala yaklaşma ışıklarına çarptı. Sağ ana dikme koptu, 1 kilometre sürüklenen uçakta gövde hasarı oluştu, ölen olmadı, 186 yolcu hafif yaralandı.

46616-086 DC-10-10

46616-086 - DC-10-10,sonra -10F(AF) sonra -MD-10F - Motorlar: 3 CF6-6D

03.02.1973: Long Beach'te monte edildi

22.03.1973: United Airlines'a (3617), N1817U

11.03.1999: FedEx için DC-10-10F'ye (AF) dönüştürüldü ve N383FE olarak yeniden tescil edildi

15.07.2003: MD-10'a dönüştürülmek üzere Venedik'e feribotla götürüldü

04.01.2004: FedEx'e MD-10 olarak teslim edildi

27.01.2021: Victorville Southern California Logistics'te (VCV / KVCV) FedEx tarafından depolandı. Fotoğraf çekim tarihi 25 Nisan 2024

46851-085 DC-10-30

46851-085 - DC-10-30 - Motorlar: 3 CF6-50C2R

30.01.1973: Long Beach'te monte edildi

19.03.1973: UTA'ya, F-BTDC

30.03.1975: Thai Airways'e (Phimura) kiralandı,

15.05.1977: UTA'ya iade edildi,

21.12.1992: UTA, Air France ile birleştirildi

11.08.1994: Air France renklerine boyandı

25.03.1995: AOM French Airlines'a kiralandı ve F-GTDH olarak yeniden tescil edildi

22.09.2001: AOM, Air Lib ile birleştirildi. Uçak Air Lib renklerine boyanmadı.

30.11.2001: Air Lib'in Martinique'ten Paris/CDG'ye son seferi, Paris/Orly'ye feribotla taşındı, WFU ve depolandı

11.04.2004: Hurdaya çıkarılmak üzere Nimes/Garons'a feribotla taşındı

CSD (Constant Speed Drive) - IDG (Integrated Drive Generator ) SABİT HIZLI DÖNDÜRÜCÜ

Uçaklarda ihtiyaç duyulan elektrik, motorlar tarafından üretilir. Motor dişli kutusuna bağlı jeneratörler, aldıkları hareketi elektrik enerjisine çevirirler. Uçak motorları sabit hızda çalışmadıkları için (kalkış ve inişler ile seyahat uçuşunda açılan gaza göre farklı devirlerde çalışırlar) CSD veya IDG; uçak motorunun dişli kutusu ile aktarılan farklı dönüş hızlarını jeneratörün ihtiyaç duyduğu sabit dönüş hızına çevirirler. Motor dakikada kaç devir yapar ise yapsın bu sistem jeneratörün hızını, uçak tipine göre 6000 ile 12000 devir/dakikada sabit tutar, böylece jeneratör uçak elektrik şebekesinin ihtiyaç duyduğu sabit frekanstaki 115VAC 3 faz 400Hz ‘lik elektrik akımını üretir. Modern uçaklarda CSD, jeneratör ile tek parça olarak üretilmiş ve bu bileşik yapı IDG adını almıştır.

CSD içindeki motor yağı ile hidroliki olarak çalışan bir cihazdır. Bünyesinde, dişli kutusu tarafından döndürülen axial pistonlu değişik debili pompa ve yağ ile beslenen Axial pistonlu hidrolik motor bulunur. Pompanın debisi, governar tarafından kontrol edilerek, jeneratör devir sayısının sabit tutulması sağlanır.

28 Eylül 2013 Cumartesi

RAT (Ram Air Turbine) – ADG (Air Driven Generator) ÇARPAN HAVA TÜRBİNİ

RAT “Ram Air Turbine” veya ADG “Air Driven Generator” küçük hava türbinleridir. Normalde uçağın tipine göre kanat altında veya uçağın burnundaki yuvasına gömülü ve görünmez durumdadır. İhtiyaç duyulduğunda (Uçak tehlikeye düşüp elektrik ve hidrolik güçsüz kaldığında) kokpitten manuel kumanda sistemi ile kumanda edilerek açılır, yuvasından sarkar ve çarpan hava ile dönen pervanesine bağlı dinamodan üretilen DC akım ile acil seyrüsefer sistemleri, beslediği pompadan üretilen hidrolik basıncı ile iniş için gerekli ekipman çalıştırılır.

KRÜGER FLAPS

Pistonlu motorlu uçaklardan, daha hızlı jet uçaklarına geçişte ve süratli uçakların iniş ve kalkışları esnasındaki düşük hızlarında, kaldırıcı güçte önemli azalmalar nedeni ile son yaklaşma ve inişte kaldırıcı gücün artırılmasına ihtiyaç duyuldu. Bunun için slatlar geliştirildi, kanat hücum kenarını genişletmek ve kanat yüzeyini artırarak kaldırıcı gücü çoğaltmak için yararlı olan bu buluşun tek eksiği kanat ile gövdenin birleştiği ölü noktalardı.

Bu problemi çözmek için krüger flapları; 1943 yılında Werner Krüger’in buluşu olarak ortaya atıldı. Almanya Göttingen’de; rüzgar tünelinde bir çok denemeden sonra son şeklini alıp, İlk olarak 1954 yılında Boeing 367-80 uçağında uygulandı. Aerodinamik yapının devamı olarak, slatlardan bağımsız çalışıyor, kanat ile gövdenin birleşme noktasında, slatlardan önce açılıp en son kapanıyorlar.

DC-10 Uçağında Krüger Flap

A-310 Uçağında Krüger Flap

VORTEX GENERATOR

Vortex (Girdap) Jeneratörü: Uçak kanatları üstüne, motor havaalıkları içerisine ve dikey stablize ile yatay stablize yüzeylerine; hava akış yönüne dik olarak yerleştirilen küçük perdelerdir.

Kanat üzerinden veya mecradan geçen hava akımlarının girdap yaratarak türbülans yapmasını önler ve hava akımına en ideal yönü vererek yüzeye eşit dağıtırlar veya hava akımının uçağın tipine göre imalatçısının gitmesini istediği kısımlara yönlendirirler.

WINGLET (Kıvrık kanat)

Uçaklarda verimliliği artırmak ve yakıt tasarrufu sağlamak için tasarlanmış kanat ucu modelidir. Çeşitli türleri vardır, farklı görünmelerine rağmen hepsinin amacı kanat ucu vortekslerini (girdap) azaltarak ve kanat üzerinde iş gören hava akımlarının kanadı terk etmesini önleyerek uçağın performansını artırmaktır.

Winglet kanadın fiziki alanını büyütüp küçültmeden, kanadın etkin boy ve alan oranını ve kanadın kaldırıcı gücünü artırmaktadır. Uçağın tipine göre wingletlerin; azami menzilde 250 kilometre avantaj sağlayıp, maksimum kalkış ağırlığınıda üç tona kadar artırdığı deneysel olarak tespit edilmiştir.

Wingletlerin takıldığı uçaklar, daha kısa sürede yükselip daha sessiz uçabildikleri gibi, motorları daha verimli çalışmakta ve bakım maliyetleri düşmektedir.

DEŞARJ PÜSKÜLÜ

Uçuş esnasında uçağın gövdesi ve kanatları üzerinde, sürtünme nedeniyle atmosferden elektron geçişleri yüzeye statik elektrik yükler. Statik elektrik miktarı arttıkça uçağın firar kenarları, antenleri ve gövde perçinleri üzerinde yanmalar meydana gelir. Takriben 500 Volt değerine ulaşan statik elektrik 1,2 mmden sıçrama yapar, bu sıçramalar görünen yanıklara ve şerarelere neden olur.

Statik elektrik ayni zamanda uçaktaki haberleşme ve seyrüsefer cihazlarının doğru çalışmasını önler. Statik elektrik boşalımını sağlamak için uçakların sivri uçları ile kanatların firar kenarlarına deşarj püskülleri takılır. Deşarj püskülleri, uçuş esnasında uçak üzerinde biriken statik elektriği atmosfere geri bırakırlar .

İlk uçakların gövdesi ve kanatları gerilmiş bez üzerine emaye sürülmesi ile dayanıklı hale getirilirlerdi, ancak yine de fazla dayanmaz çabuk yırtılırlardı. Alman uçak yapımcısı Hugo Junkers 1913 yılında ilk metal gövdeli “J 1“ uçağını yaptığında yardımcı mühendisinin, deneme uçuşundan dönen uçağa koşarak yapışması sonucu oluşan elektrik yanıkları ve can kaybı ekibi düşünmeye zorladı. Bu ne idi? Uzun uğraşlar sonucu statik elektrik keşfedilerek, önlem arandı ve çok az değişimle günümüzde de kullanılan deşarj püskülü bulundu.

Deşarj Püskülü ucunda karbon fiber bulunan yine fiberle kaplı bir metal çubuktan ibarettir. Statik elektrik dışında uçağa yıldırım çarpmalarında da oluşan elektriği başarı ile atmosfere geri boşaltır.

18 Eylül 2013 Çarşamba

46554-084 DC-10-30

46554-084 - DC-10-30 - Motorlar: 3 CF6-50C

24.01.1973: Long Beach; Montajı tamamlandı ve Mc Donell-Douglas için N1349 adıyla tescil edildi.

02.09.1973: KLM Havayoluna satılarak, PH-DTE adıyla tescil edildi.

03.06.1983: Panama'da,Panama City-Tocumen Uluslararası Havalimanında (PTY); ıslak pistten kayarak pist dışına, çamurlu alana çıkması sonucu burun dikmesi çöktü ve uçakta önemli hasar oluştu.