Bir Havacının Notları: Kasım 2013

28 Kasım 2013 Perşembe

Irkut MC-21

Görevde iken karşılaştığım ve çalıştığım kuruma ihtiyaç duyan; Tupolev, Ilyushin, Antonov gibi dünyaca ünlü Rus uçakları bana hep garip gelmişti. Onlara baktıkça ve inceledikçe, hele hele arızalarında, sistemlerini gördükçe; Bu teknoloji ile Ruslar uzaya nasıl çıktılar diye hayrete düşmüş inanamamıştım. Hemen hemen hepsi; Avrupa ve Amerika’da üretilenlerin çok kötü birer kopyaları idi. Aşırı gürültülü, kaba, aerodinamik yeteneği ve estetik olmayan garip şeylerdi.

Bizzat bir Tupolev Tu-154 pilotu, kullandığı uçakta bulunan “Kuznetsov NK-8-2U” motorunun en iyi şartlarda “3000” saat uçuş ömrü olduğunu ve aşırı vibrasyon sonucu 3000 saatte değişmesi gerektiğini anlatmıştı.

Hafızamdaki aşırı gürültülü, isli, dumanlı Rus uçaklarına karşılık, dün akşam Russian Travel Guide kanalında Irkut Uçak Sanayi tanıtılırken birden bire ekrana bir inci geldi: 2015-2016 yıllarında piyasaya sürülmesi beklenen MC-21.

Eğer program için makyajlanmamış ise ve sunucu abartmıyorsa Ruslara sükse yaptıracak gerçek bir inci. Eeeee; gerçeğini inceleyebilir ve ona dokunabilir miyim bilmiyorum.

27 Kasım 2013 Çarşamba

47926-170 DC-10-30

47926-170-DC-10-30-Motorlar: 3 CF6-50C2

14.08.1974: Long Beach'te monte edildi

03.01.1975: Lufthansa envanterine girerek D-ADGO adıyla tescil edildi

03.02.1992: Kuwait Airways'e kiralandı (Lufthansa renkleriyle uçtu)

26.06.1992: Lufthansa'ya iade edildi

18.01.1993: Marana, Arizona'da depolandı

16.12.1994: SABENA'ya kiralandı ve OO-SLG adıyla yeniden tescil edildi

27.04.1997: SABENA için son uçuşunu yaptı. (BU UÇUŞ SABENA’NIN SON DC-10 UÇUŞU OLDU)

30.04.1997: Lufthansa'ya iade edildi ve D-ADGO tesciline geri döndü

06.05.1997: Continental Airlines'a kiralandı ve N59083 adıyla yeniden tescil edildi.

15.08.2002: Continental Airlines için son seferini yaptı

16.08.2002: Omni Air International'a kiralandı.

10.2007: Yedek parça olarak Güney Kaliforniya Lojistik Havalimanı VCV ABD'de depolandı.

46625-169 DC-10-10

46625-169-DC-10-10,sonra -10F(AF)-sonra MD-10 Motorlar:3 CF6-6D

07.08.1974: Long Beach'te monte edildi

27.02.1975: United Airlines'a (3126), N1826U adıyla tescil edildi

22.03.1986: World Airways'e kiralandı

19.06.1986: United Airlines'a iade edildi

03.03.1994: Leisure Air'a kiralandı

18.11.1994: United Airlines'a iade edildi

12.1994: Marana, Arizona'da depolandı

21.05.1997: DC-10-10F (AF)'ye dönüştürülerek, FedEx envanterine girdi ve N391FE adıyla yeniden tescil edildi.

03.08.2002: FedEx için MD-10F'ye dönüştürüldü

28.07.2006: MEM Memphis Uluslararası Havalimanı'na iniş sırasında sol ana iniş takımının çökmesi sonucu hurdaya ayrıldı (0 ölü).

02.2007: Memphis Uluslararası Havalimanı'nda parçalandı.

46769 -168 DC-10-40

46769-168-DC-10-40-Motorlar: 3 JT9D-20J

31.07.1974: Long Beach; Montajı tamamlandı.

10.09.1974: Northwest Orient Airlines için, N160US adıyla tescil edildi.

01.10.1986: Northwest Orient Airlines adı değiştirilerek Northwest Airlines oldu.

10.2003: Greenwood'da hurda olarak parçalandı.

26 Kasım 2013 Salı

THRUST REVERSER T/R (Ters Tepki ile Uçaklarda Motor Freni)

Jet uçaklarının iniş sonrası, mümkün olan en kısa zamanda yavaşlatma ve kısa mesafede tekerlek frenlerini aşırı kullanmadan durdurulabilmesi için, etkin bir sistemdir.

Motorların egzoz çıkışları kapatılarak, egzoz gazı akışının yönü 40-60 derece değiştirilerek, ters yönde bir kuvvet oluşturulur, buda uçakta frenleme sağlar.

Motor egzozları uçak ve motor tipine göre hidrolik veya pnömatik pistonların sağladığı güçle hareket eden yarı küresel kepçelerce kapatılır. Bazı tiplerde T/R kepçeleri egzoz içinde bazı tiplerde ise egzoz dışında ve sonunda yer alır.

Kumandası uçaklarda gaz kollarının üzerindedir, T/R’ler açıldığında motorlara ortalama Take Off gazının %40’ı oranında gaz gönderilir. Sistem, ancak uçak yere indikten ve her üç iniş takımı yere bastıktan sonra T/R’lerin açılmasına izin verir.

24 Kasım 2013 Pazar

46714-167 DC-10-30

46714-167- DC-10-30 Motorlar: 3 CF6-50C2

24.07.1974: Long Beach'te monte edildi

16.06.1975: National Airlines için N83NA adıyla tescil edildi

09.1975: National Airlines, Pan Am ile birleşti

19.04.1984: American Airlines'a devredildi ve N142AA adıyla yeniden tescil edildi

28.06.1996: Transaero Airlines'a kiraya verildi

2000: Miami'de parçalandı

22 Kasım 2013 Cuma

47925-166 DC-10-30

47925-166-DC-10-30, sonrası -30F(AF)Motorlar: 3 CF6-50C2

17.07.1974: Long Beach'te monte edildi

14.11.1974: Lufthansa envanterine girerek, D-ADFO adıyla tescil edildi

28.02.1994: Gemini Air Cargo için DC-10-30F (AF)'ye dönüştürüldü ve N605GC adıyla yeniden tescil edildi

06.2015: Roswell - Endüstriyel Hava Merkezi'nde (ROW KROW) depolandı (New Mexico, ABD)

13 Kasım 2013 Çarşamba

46713-165 DC-10-30

46713-165 - DC-10-30 Motorlar: 3 CF6-50C2

10.07.1974: Long Beach'te monte edildi

20.06.1975: National Airlines'a satıldı ve N82NA adıyla tescil edildi

07.01.1980: National Airlines, Pan Am (Clipper Aurora) ile birleşti

02.04.1984: American Airlines'a satıldı ve N141AA adıyla yeniden tescil edildi

05.06.1996: Transaero Airlines'a kiralandı

22.02.1999: Hawaiian Airlines'a kiralandı

23.11.2003: Ghana Airways'e satıldı ve 9G-ANE adıyla yeniden tescil edildi

16.09.2004: Marana - Pinal Havaalanı'nda (Silver Bell AHP / Marana AFB / AAF) (MZJ) Arizona'da depolandı. ABD

2007: Marana - Pinal Havaalanı'nda (Silver Bell AHP / Marana AFB / AAF) (MZJ) Arizona, ABD'de hurda olarak parçalandı

46768-164 DC-10-40

46768-164 - DC-10-40 - Motorlar: 3 JT9D-20 J

02.07.1974: Long Beach'te Montaj

09.08.1974: Northwest Orient Airlines envanterine girerek (1159), N159US adıyla tescil edildi.

01.10.1986: Northwest Orient Airlines'ın adı Northwest Airlines olarak değiştiridi

02.01.2002: Northwest Airlines için son seferini yaparak depolandı

04.10.2002: Tahribat testleri için FAA tarafından kullanılarak parçalandı.

46943 -163 DC - 10-10

46943-163 - DC-10-10 - Motorlar: 3 CF6-6K

25.06.1974: Long Beach'te monte edildi

23.06.1975: National Airlines'a (Wisty, 70), N70NA

07.01.1980: National Airlines, Pan American World Airways (Clipper Star King) ile birleşti

20.07.1984: American Airlines'a devredildi ve N162AA olarak yeniden tescil edildi

07.11.1996: Hawaiian Airlines'a kiralandı

13.09.1999: American Airlines'a iade edildi

26.12.1999: FedEx'e devredildi (Uçurulmadı, filonun DC-10'ları için parça sağlamak amacıyla kullanıldı).

16.05.2002: Goodyear'da söküldü (72.562 toplam uçtuğu saat)

46942-162 DC-10-10

46942 -162 - DC-10-10 - Motorlar: 3 CF6-6K

18.06.1974: Long Beach'te monte edildi

25.06.1975: National Airlines için N69NA adıyla tescil edildi

07.01.1980: National Airlines, Pan American World Airways (Clipper Star Light) ile birleşti

25.11.1983: American Airlines'a devredildi ve N161AA adıyla yeniden tescil edildi

11.04.1994: Marana, Arizona'da depolandı

09.01.1996: Hawaiian Airlines'a devredildi

08.11.1997: Omni Air International'a devredildi ve N450AX adıyla yeniden tescil edildi

01.01.2005: 10 Tanker Hava Taşıyıcısı için yangın söndürme uçağına dönüştürüldü

15.11.2014: OSC'de (Oscoda) depolandı

46767-161 DC-10-40

46767-161 - DC-10-40 - Motorlar: 3 JT9D-20 J

11.06.1974: Long Beach; Montajı tamamlandı.

19.07.1974: Northwest Orient Airlines için, N158US adıyla tescil edildi.

01.10.1986: Northwest Orient Airlines adı, Northwest Airlines olarak değiştirildi.

06.05.2002: Northwest Airlines için son kez uçarak envanter dışında bırakıldı.

27.05.2002: Greenwood, MS'de depolandı

06.2003: Greenwood'da hurda olarak parçalandı.

12 Kasım 2013 Salı

HYDRAULIC FUSES (Hidrolik Sigortalar)

Hidrolik sistemlerde kullanılan hidrolik sigortaların görevi, her hangi bir hidrolik kaçağı durumunda, sistemde mayi akışını keserek, kendinden önceki cihazları korumak ve onları hidroliksiz bırakmamaktır.

Genellikle fren, iniş takımları ve uçuş kumandalarından sonra hidrolik kaçağı riski taşıyan yerlere konmuştur.

Basit bir mekanik yapıya sahiptir, Kendisinden sonra hidrolik boşanıp direnç azalırsa sigortanın içerisindeki mekik valf kayarak dar mecrayı kapatır, mayi akışını keserek sistemde hidroliğin tamamen yok olmasını önler.

ANTI-DE ICING (KAR -BUZ GİDERME VE ÖNLEME)

Kış koşullarında, uçağın havada tutunabilmesi, aerodinamik yapısının bozulmaması için uçuş öncesi uçak kanat, gövde ve kumanda satıhlarının buz ile kardan arındırılmış ve kalkış esnasında buzlanmasının önlenmesi gerekir.

Havacılığın ilk dönemlerinde kar ve buz ; alkol türevlerinden metanol ile temizlenmiştir. Günümüzde yanıcı olan metanol kullanılmayıp, kar ve buz mücadelesi, suyun donma noktasını çok daha aşağı derecelere indiren glikol bazlı kimyasallar ile yapılmaktadır.

Anti-de icing fluid olarak adlandırılan bu kimyasallar SAE AMS 1428, AMS 1424 ve ISO 11075 standartlarında öngörüldüğü şekliyle; “Propylene Glycol” ( Petrolden elde edilen, açık renksiz ve kokusuz, akışkanlığı yüksek bir sıvıdır.) ile “Ethylene Glycol” (Kimyasal olarak üretilen kokusuz, renksiz, hafif tatlı bir sıvıdır.) dür.

Anti-de icing fluid kullanım pozisyonlarına göre de ayrıca 4 gruba ayrılırlar:

1 nci grup “Typ 1” Yüksek akışkandırlar anlık temizlik sağlarlar, kalıcı koruma için uygun değildir.

2 nci grup “Typ2” İçerisine polymeric (katılaştırıcı) madde karıştırılmış tiptir. Uçağa püskürtüldükten sonra, uçağın 100 knotluk hızına kadar püskürtüldüğü yerde tutunur. Yağışlı havalarda, yoğun ve taxi süresi uzun olan havalimanlarında kalkış anına kadar emniyetli koruma sağlar.

3 ncü grup “Typ3” Typ1 ile Typ2 tiplerinin karışımıdır, orta yoğunlukta trafikte kullanımı uygundur.

4 ncü Grup “Typ4” Typ2 den daha az akışkandır ve püskürtüldüğü yerde çok uzun sürekalır. Genellikle çok kötü hava koşullarında kullanılır.

Akışkanlığı az olan ve satha adeta yapışan Typ2, Typ3 ve Typ4 anti-de icing fluid’ler uçak kalkış hızına erişmeden rüzgarın etkisi ile uçarak temizlenirler bu nedenle , aerodinamik yapıyı olumsuz etkilemezler.

Mayi gelişmiş araçlarla uçak üzerine ısıtılarak püskürtülür bu da ayrı bir artı koruma sağlar.